In mijn vorige blog schreef ik over ikigai, een Japans woord dat betekent dat je iets doet
– waar je van houdt,
– waar je goed in bent
– wat de wereld nodig heeft en
– waar je voor betaald wordt
En mijn slotzin was: ‘Moge jij, die dit leest, leven en werken vanuit je hart. Moge jij je ikigai ver-werk-elijken!’
Een vriendin van mij, die prachtige kunst maakt, reageerde daarop met: “Ja, jij hebt makkelijk praten. Jij hebt dat in jouw beroep waar kunnen maken. Maar ik? Ik doe waar ik van houd, waar ik goed in ben en waar de wereld blij van wordt… én ik kan er geen droog brood mee verdienen.”
Dat klopt en dat geldt niet alleen voor haar. Veel mensen weten wat hun passie, hun missie, hun roeping is, maar ze kunnen er niet hun beroep van maken omdat ze er niet van kunnen leven.
Geld verdienen én doen wat je hart heeft. Makkelijker gezegd dan gedaan. Let op dat woordje ‘makkelijker’. Er staat niet dat het onmogelijk is. Ik heb in mijn leven geleerd dat voor het hart niets onmogelijk is. Het probleem zit ‘m in de uitvoering, in de vertaling van je hart naar je persoonlijkheid. Ik noem dat ‘je hart handen en voeten geven’. Hoe doe je dat? Als je De Bloem als sjabloon hier overheen legt, zie je dat het antwoord uit twee delen bestaat, die zich gelijktijdig ontvouwen[1]. Je doet dat door
te zijn wie je wordt – en – te worden wie je bent.
Het gaat het erom dat jouw persoonlijkheid (= dat deel van jou dat wordt, het gebied waarin jouw persoonlijke groei zich afspeelt) zich de wens van je hart (= dat deel van jou dat is, voorbij de historische dimensie) toe-eigent. Dat betekent dat jij je dit harts-verlangen helemaal ‘eigen’ maakt. In het Engels klinkt dat heel krachtig: ‘I own this.’ Geen twijfel mogelijk. Dit is mijn hart en dat wil ik vormgeven, hoe dan ook. En dat ‘je eigen maken’ doe je niet één keer – dat herhaal je en herhaal je, tot je hart zich in al je lichaamscellen genesteld heeft. Dag in dat uit laat je je zo mentaal, emotioneel en fysiek door je hart inspireren. Dat geeft een enorme energie en innerlijke motivatie. Je hart en je persoonlijkheid vallen dan als het ware samen: Je bent wie je wordt.
Het tweede deel van het antwoord is worden wie je bent. Je gaat uitdrukking geven aan wie je bent. Je gaat je hart laten (ge)worden in de materie. Voor mijn vriendin betekent dit dat ze concreet gaat uitzoeken wat haar mogelijkheden zijn. Dat begint er mee dat ze zichzelf ervoor openstelt om de conclusie die ze in feite al getrokken heeft – ‘ik kan er niet mijn beroep van maken’ – tot in al haar vezels te laten doordringen. En dat is niet niks. Dat is je overgeven aan zien-wat-is.[2] Dat is het opgeven van je verzet tegen een werkelijkheid, waarop je geen beslissende invloed hebt. Dit opgeven is heel effectief: je laat je frustratie los, en daarmee komt een heleboel energie-tégen vrij, die je nu kan gaan inzetten in energie-vóór. Zien-wat-is werkt ongelofelijk verhelderend en ontspannend. Je gaat niet meer tegen de bierkaai vechten. Je gaat ook niet bij de pakken neerzitten. Je gaat heel feitelijk doen – je gaat de tering naar de nering zetten.
Dat kan dat er als volgt uitzien. Mijn vriendin besluit het geld dat ze nodig heeft te gaan verdienen op een zo makkelijk en goed mogelijke manier in de wetenschap dat dit momenteel de enige weg is om haar ikigai te realiseren. Dit noem ik moeten in dienst van graag willen.[3] Ze gaat vier dagen in de week werken, waardoor ze drie dagen heeft om haar passie uit te oefenen. En mocht haar kunst geld gaan opleveren, dan kan ze er een drie-vier ritme van maken, en wie weet…
Zien-wat-is maakt dat je aan het werk gaat zonder je slachtoffer te voelen. En de energie die deze levenshouding van moeten-in-dienst-van-graag willen je oplevert, zet je om in inspiratie en creativiteit bij het ver-werk-elijken van je ikigai.
Hoe eenvoudig kan het leven zijn…
[1] Een bloem heeft een hart en bloemblaadjes. In mijn metafoor van De Bloem bestaat wij mensen uit twee delen: ons hart en onze drie bloemblaadjes, die de drie elementen van onze persoonlijkheid vormen: ons denken, onze emoties en ons lichaam. Ons hart en onze persoonlijkheid zijn op een non-duale manier met elkaar verbonden. Zie Eva Wolf, The Flower (2022), 1.4, 1.11, 3.
[2] Idem, 12.2.
[3] Same, 4.17.